Ο υποχρεωτικός εμβολιασμός νηπίων, εγγεγραμμένων σε παιδικούς σταθμούς, συνιστά ανεκτή συνταγματικά παρέμβαση στην ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητάς και στην ιδιωτική ζωή του ατόμου;
Με αφορμή την απομάκρυνση ενός ανεμβολίαστου νηπίου, με ατομική διοικητική πράξη του Δ.Σ., ΝΠΔΔ Βρεφονηπιακού Σταθμού, Δήμου της Βορείου Ελλάδος και κατόπιν ασκήσεως σχετικής αιτήσεως ακυρώσεως εκ μέρους των γονέων αυτού, σε πρόσφατη απόφασή του το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο της χώρας μας, υπό επταμελή σύνθεση του Δ’ Τμήματός αυτού (ΣτΕ 2387/2020) απεφάνθη ότι «η μέριμνα για την δημόσια υγεία αποτελεί συνταγματική υποχρέωση του Κράτους, στο πλαίσιο της οποίας η Πολιτεία οφείλει, μεταξύ άλλων, να λαμβάνει τα απαραίτητα μέτρα για την πρόληψη της διάδοσης και την καταπολέμηση μεταδοτικών ασθενειών, οι οποίες συνιστούν σοβαρό κίνδυνο για τη δημόσια υγεία.
Στα μέτρα αυτά εντάσσεται και ο εμβολιασμός νηπίων και παιδιών, ο οποίος διενεργείται με σκοπό την προστασία της υγείας, συλλογικώς και ατομικώς, από τις ασθένειες καθώς και την βαθμιαία εξάλειψή τους. Το μέτρο του εμβολιασμού, καθ’ εαυτό, συνιστά σοβαρή μεν παρέμβαση στην ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας και στην ιδιωτική ζωή του ατόμου και δη στη σωματική και ψυχική ακεραιότητα αυτού, πλην όμως αυτή καθίσταται συνταγματικώς ανεκτή, υπό τις ακόλουθες προϋποθέσεις: α) ότι προβλέπεται από ειδική νομοθεσία, υιοθετούσα πλήρως τα έγκυρα και τεκμηριωμένα επιστημονικά, ιατρικά και επιδημιολογικά πορίσματα στον αντίστοιχο τομέα και β) ότι παρέχεται δυνατότητα εξαίρεσης από τον εμβολιασμό σε ειδικές ατομικές περιπτώσεις, για τις οποίες αυτός αντενδείκνυται.
Η ως άνω παρέμβαση, εφόσον κρίνεται, σύμφωνα με τεκμηριωμένα επιστημονικά δεδομένα, αναγκαία και πρόσφορη για την προστασία της υγείας τόσο των ίδιων των εμβολιαζομένων όσο και τρίτων (λ.χ. βρεφών που δεν έχουν ακόμη εμβολιασθεί, ατόμων που δεν επιτρέπεται για ιατρικούς λόγους να εμβολιασθούν) δεν είναι δυσανάλογη για την επίτευξη του προμνημονευθέντος συνταγματικού δημοσίου σκοπού. Εξάλλου, η θέσπιση του επίμαχου μέτρου δεν παραβιάζει την αρχή της ισότητας, δεδομένου ότι σε εμβολιασμό υπόκεινται όλα ανεξαιρέτως τα νήπια και παιδιά, πλην εκείνων που τελούν ατομικώς σε ειδικές διαφορετικές συνθήκες, δεν επιτρέπεται δηλαδή για λόγους υγείας να εμβολιαστούν. Αντιθέτως, θα αντέκειτο στην αρχή της ισότητας η αξίωση προσώπου να μην εμβολιαστεί, επικαλούμενο ότι δεν διατρέχει ατομικό κίνδυνο, εφόσον διαβιώνει σε ασφαλές περιβάλλον οφειλόμενο στο γεγονός ότι τα άλλα πρόσωπα του περιβάλλοντός του έχουν εμβολιαστεί. Άλλωστε, η εμφάνιση σε στατιστικώς πολύ μικρό αριθμό περιπτώσεων σοβαρών παρενεργειών ορισμένων εμβολίων δεν καθιστά συνταγματικώς ανεπίτρεπτη τη νομοθετική πρόβλεψη του εμβολιασμού νηπίων και παιδιών και είναι πάντως ανεκτή χάριν του δημοσίου συμφέροντος, υπό την αυτονόητη προϋπόθεση ότι οι σχετικές νομοθετικές ρυθμίσεις ερείδονται επί εγκύρων και τεκμηριωμένων επιστημονικών δεδομένων.»
Η εν λόγω απόφαση συνιστά προάγγελο της συνταγματικότητας ενδεχόμενου υποχρεωτικού εμβολιασμού στα πλαίσια της πανδημίας του κορωνοϊού και απευθύνεται τόσο σε αυτούς οι οποίοι ενσυνείδητα ή ασυνείδητα από φόβο, άγνοια ή απερισκεψία, αρνούνται τα έγκυρα και τεκμηριωμένα επιστημονικά, ιατρικά και επιδημιολογικά πορίσματα εκθέτοντας τον εαυτό τους και τους συμπολίτες τους σε κίνδυνο, όσο και στο Κράτος, το οποίο οφείλει σύμφωνα με τα οριζόμενα στα άρθρα 25 παρ. 1 εδ. α΄, 2 και 4 καθώς και 21 παρ. 3 του Συντάγματος, να ενεργεί όχι μόνο κατασταλτικά, αλλά και προληπτικά, με σκοπό την προστασία της υγείας των πολιτών.
